W obecnych czasach wielu przedsiębiorców rywalizuje ze sobą w walce o wykwalifikowanych pracowników. Część z nich obawia się, że osoby zatrudnione w firmie, postanowią odejść do konkurencji lub zdecydują się na samodzielne prowadzenie działalności, stając się potencjalną konkurencją na rynku.
Jako przedsiębiorcy zdajemy sobie sprawę, że wykwalifikowanie pracownika zajmuje wiele czasu, a w wielu przypadkach wiąże się też z poniesieniem dodatkowych kosztów w postaci np. sfinansowania kursów czy szkoleń.
Z tych też powodów powstaje wiele pytań po stronie przedsiębiorców – chociażby nawet możliwości żądania zwrotu kosztów sfinansowanych kursów, a w szczególności kwestie prawne dotyczące zabezpieczenia interesów pracodawcy przed utratą pracownika.
Współczesne przepisy prawa pracy umożliwiają pracodawcy ochronę swoich interesów. Wachlarz możliwości w tym zakresie jest dość szeroki, gdyż podmiot zatrudniający może skorzystać zarówno z umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, jak i po jej ustaniu.
Czym jest tzw. lojalka – czyli umowa lojalnościowa, inaczej umowa o zakazie konkurencji? Kiedy i na jakich warunkach może zostać podpisana? Jakie są konsekwencje zerwania takiej umowy?
W trakcie trwania stosunku pracy pracodawca może zawrzeć z pracownikiem umowy zacieśniające wzajemne relacje tzw. umowy lojalnościowe, umowy o zakazie konkurencji. Często stanowią one potwierdzenie, że pracownik pozostanie w danej firmie na dłużej.
Zawarcie takiej umowy w relacjach pracownik – pracodawca nakłada na pracownika obowiązek powstrzymania się od działalności konkurencyjnej, względem działalności prowadzonej przez pracodawcę, jak również od świadczenia pracy na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną.
Należy pamiętać, że taka umowa musi zostać zawarta na piśmie.
Choć umowa najpełniej zabezpiecza interesy pracodawcy, to warto pamiętać, że bez umowy lojalnościowej pracownik zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy informacji, które zdobył w trakcie świadczenia pracy.
Powyższe założenie wynika wprost z regulacji zawartych w kodeksie pracy, a mianowicie art. 100 § 2 pkt. 4 zgodnie, z którym pracownik jest zobowiązany dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
Co grozi pracownikowi za złamanie zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy?
Jeśli pracownik naruszył zakaz konkurencji nieumyślnie, to zastosowanie mają przepisy kodeksu pracy zawarte w rozdziale „Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy”. Pracownik ponosi odpowiedzialność materialną, w wysokości szkody poniesionej przez pracodawcę, jednak nie może ona przekraczać trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia pracownika.
Z kolei w sytuacji, gdy zakaz konkurencji został złamany umyślnie, pracodawca może żądać od pracownika pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej. Pracownik zobowiązany jest do naprawienia szkody w pełnej wysokości, jak i utraconych korzyści. Pracodawca może również rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Co w przypadku, kiedy złamanie zakazu konkurencji nastąpi po ustaniu stosunku pracy?
Pracodawca może podpisać z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W takiej umowie należy w szczególności określić czas jej trwania oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi za przestrzeganie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy.
Naruszenie takiej umowy przez byłego pracownika powoduje poniesienie pełnej odpowiedzialności – jest odpowiedzialny do pokrycia szkody w pełnej wysokości niezależnie od stopnia winy.
Były pracodawca może także dochodzić wyrównania strat, jak i utraconych korzyści, które by osiągnął, gdyby nie została wyrządzona szkoda. Skutkiem naruszenia takiej umowy może być również m.in. zaprzestanie wypłaty odszkodowania za przestrzeganie zakazu konkurencji, zwrot wypłaconego odszkodowania.
Pomimo że pracodawca podpisze z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji, w wielu przypadkach okazuje się, że zawarta umowa jest nieważna – choćby nawet z przyczyny złej reprezentacji po stronie pracodawcy, czy też złego zakresu zakazu konkurencji.
Dlatego też jeśli nie jesteś pewien, czy zapisy w twojej umowie są prawidłowe i jakie skutki prawne wywołują, zapytaj eksperta. Skontaktuj się ze mną telefonicznie w celu umówienia spotkania.
